Inhoud
Bijbalontsteking
De bijbal of epididymis ligt direct tegen de zaadbal (teelbal of testis) aan in de balzak (scrotum). De bijbal is een langwerpig orgaantje, welke bestaat uit de afvoergangen die vanuit de teelbal komen. De bijbal is slechts enkele centimeters lang. Het kronkelige buisje bewaart en vervoert de rijpe spermacellen (spermatozoa) tot de eerstvolgende zaadlozing. Een ontsteking van de bijbal, wordt bijbalontsteking of epididymis genoemd.
De oorzaken van een bijbalontsteking kunnen variëren, afhankelijk van je leeftijd en je gedrag. Bij kinderen wordt het meestal geassocieerd met een urineweginfectie. Bij jonge, seksueel actieve mannen, is er vaak sprake van een seksueel overdraagbare aandoening (soa), overwegend chlamydia, minder vaak gonorroe, of beide. Bij oudere mannen wordt het vaak veroorzaakt door prostatitis (prostaatontsteking), doordat bacteriën de zaadleider ingaan en uiteindelijk pijn in de liezen geven, of een bijbalontsteking. Ook kan en anatomische afwijking van de urinewegen en recent urologisch onderzoek (bijvoorbeeld catheterisatie) een verhoogd risico geven op het ontwikkelen van een bijbalontsteking.
Wat zijn de symptomen van een bijbalontsteking?
Pijn, gevoeligheid en zwelling in de balzak welke geleidelijk aan erger worden, zijn de meest voorkomende symptomen van bijbalontsteking. De pijn in de balzak kan heviger worden als je moet poepen of bij inspanning. Andere symptomen waar je last van kunt krijgen zijn koorts en koude rillingen, vaak moeten plassen of pijn bij het plassen en/of een afscheiding uit de penis. Je kunt ook last krijgen van pijn tijdens de geslachtsgemeenschap of wanneer je klaarkomt.
Hoe wordt een bijbalontsteking behandeld?
Bijbalontsteking wordt gediagnosticeerd door het verrichten van lichamelijk onderzoek en het doornemen van je medische voorgeschiedenis en ervaren klachten. Bij vermoeden van een urineweginfectie zal urineonderzoek plaatsvinden en wanneer een soa in het spel lijkt te zijn, kan een onderzoek van de urine en/of een uitstrijkje uit je plasbuis nodig zijn. Bij mannen wordt alleen een uitstrijkje uit de plasbuis genomen als je afscheiding hebt of pijn bij het plassen. Dat uitstrijkje wordt onderzocht op gonorroe. Voor het onderzoek op chlamydia volstaat een kleine hoeveelheid urine. Aangezien de klachten van een bijbalontsteking erg kunnen lijken op een teelbaltorsie (hierbij is de teelbal in het scrotum gedraaid), kan de arts bij twijfel en echo laten uitvoeren.
Het voorschrijven van een antibioticum met zo nodig gelijktijdig pijnstilling met paracetamol (of een NSAID), is de meest aangewezen behandeling. Normaal gesproken neemt de pijn na een paar dagen af, maar de zwelling houdt vaak langer aan. De pijn en zwelling kunnen verder behandeld worden door kortdurende bedrust en het hoogleggen van het scrotum met een speciaal verband (een kussentje van watten). Plaatselijke koeling met koude kompressen kan ook helpen.
Als je epididymitis hebt gekregen door een soa, dan is het raadzaam om in het vervolg veilig te vrijen en onbeschermd seksueel contact (met wisselende partners) te vermijden. Een duurzame en wederzijds monogame relatie is de beste manier om soa’s te voorkomen.