Inhoud
In de medische wereld wordt internationaal veel gebruikgemaakt van medische terminologie, het geheel aan termen van het medische vakgebied. Deze medische termen stammen voor een groot deel uit het Latijn, hoewel ook een groot aantal Griekse termen gangbaar zijn. Op deze manier is de medische terminologie een eigen medische ‘taal’ geworden die het mogelijk maakt dat artsen, verpleegkundigen en andere (para)medici elkaar kunnen ‘verstaan’, ongeacht welke moedertaal zij spreken.
Voorbeeld medische terminologie
Een voorbeeld van een term uit de medische terminologie is het begrip ‘artritis’, dat de medische vakterm is voor gewrichtsontsteking – immers ‘artro’ heeft betrekking op de gewrichten en het achtervoegsel ‘-itis’ verwijst naar een ontsteking. Vakgenoten weten dus bij het gebruik van de term ‘artritis’ exact over welke aandoening ze het hebben, zodat misverstanden over ziekten en medicatie worden voorkomen.
Synoniemen medische terminologie
Bij medische terminologie spreekt men ook wel eens van ‘medisch jargon’, ofwel de vaak (voor leken) onbegrijpelijke vaktaal die alleen wordt gebezigd in de medische wereld. Daarbuiten kunnen dezelfde begrippen of uitdrukkingen geen of een andere betekenis hebben. Sommige van deze uitdrukkingen noemt men ook wel ‘potjeslatijn’, dat refereert aan het geleerd aandoende, maar vaak slecht toegepaste Latijn, dat vroegere apothekers en drogisten op hun potten en flessen plakten. Denk bijvoorbeeld aan ‘aqua rosa’ voor rozenwater en ‘sulphur depuratum’ voor poederzwavel.
Woordenboeken met medische terminologie
Er zijn diverse woordenboeken op de markt met een uitgebreide lijst met verklaringen van de medische terminologie. Een aanrader is zeker het Zakwoordenboek der geneeskunde van Coëho, met maar liefst 40.000 medische termen.
Dit online medisch woordenboek kan je echter ook al een eind op weg helpen met het ontcijferen en ‘vertalen’ van medische termen naar begrijpelijke taal.
Voor en achtervoegsels medische terminologie
Om de medische terminologie beter te begrijpen moet je vaak de term opdelen in kleinere onderdelen. Hierbij zul je vaak voorvoegsels en achtervoegsels ontdekken die regelmatig terugkomen. Het begrijpen van deze voor- en achtervoegsels geeft al snel meer inzicht in de terminologie. Hieronder staan veelgebruikte voor- en achtervoegsels op een rij.
Voorvoegsels in de medische terminologie
Voor mobiel: schuif naar links en rechts
| retro- | achter, achterwaarts | retroflexie | achteroverknikking |
| ante- | voor, voorwaarts | anteversie | voorover kantelen, bijv. van het bekken |
| sub- | onder | subcutaan | onder de huid |
| post- | na | posttraumatisch | na een trauma, t.g.v. een trauma |
| pre- | voor | preventief | voorbehoedend |
| peri- | om, rondom | periarthritis | ontsteking rondom een gewricht |
| poly- | veel, dikwijls | polyartritis | onsteking van meer dan één gewricht |
| oligo- | weinig, gering | oligurie | verminderde urine-afscheiding |
| extra- | buiten,uit | extra-articulair | buiten de gewrichten gelokaliseerd |
| intra- | binnen, in | intra-articulair | binnen de gewrichten gelokaliseerd |
| inter- | tussen | interventie | tussenkomst |
| supra- | boven, over | supraclaviculair | boven het sleutelbeen |
| infra- | onder, beneden | infra-orbitalis | onder de oogkas |
| hypo- | verminderd, verlaagd | hypotonie | verminderde spierspanning |
| hyper- | vermeerderd, verhoogd | hypertonie | verhoogde spierspanning |
| dys- | slecht, verkeerd | dyscalculie | verminderde rekenvaardigheid |
| anti- | tegen | antidepressivum | geneesmiddel met depressie-bestrijdende werking |
| a-, an- | niet, zonder, on- | abacterisch | vrij van bacteriën |
Achtervoegsels in de medische terminologie
| -itis | ontsteking | artritis | gewrichtsontsteking |
| -ose | ziekte, aandoening | artrose | gewrichtsaandoening |
| -oma, -oom | gezwel | melanoom | gezwel uit pigmentcellen in moedervlekken |
| -scoop | onderzoeksinstrument | endoscoop | instrument om lichaamsholten en inwendige kanalen te onderzoeken |
| -ectomie | uitsnijden | tonsillectomie | operatieve verwijdering van de amandelen |
| -resectie | verwijdering | apendix-resectie | operatieve verwijdering van de blindedarm |
Overigens is deze lijst met voor- en achtervoegsels bij lange na niet volledig! De informatie is bedoeld om je een klein beetje wegwijs te maken in het ontcijferen van medische termen en begrippen.