Wat doet je lever? Elke lever functie uitgelegd

lever-functie

De lever (Latijn: iecur, Grieks: hepar) speelt een zeer belangrijke rol bij de stofwisseling (metabolisme) van gewervelde dieren en de mens. De lever is het meest actieve orgaan en tevens ook een van de zwaarste en meest veelzijdige organen van het menselijk lichaam.

Waar zit je lever?

Voordat we gaan uitleggen wat de functie van de lever is, is het belangrijk om te weten waar je lever zit. Het orgaan ligt in het menselijk lichaam rechtsboven in de buikholte en is omsloten door de onderste ribben van de borstkas. De lever heeft een sterke bruine kleur en is hierdoor makkelijk te onderscheiden.

waar-zit-je-lever
De lever is de bruine, onderste orgaan.

Lever functies

  1. Vasculaire leverfunctie
  2. Secretoire leverfunctie
  3. Metabole leverfunctie

De leverfunctie kun je vergelijken met een chemische fabriek. In de lever spelen zich diverse processen af die belangrijk zijn voor een gezond functionerend lichaam. Bij de lever functie onderscheiden we drie hoofdgroepen: de vasculaire functie, de secretoire functie en de metabole leverfunctie. Deze leverfuncties zijn zeer belangrijk voor het gezond functioneren van het menselijk lichaam.

Vasculaire leverfunctie

Vasculair betekent: met betrekking tot de bloedvaten. De lever bevat een relatief groot bloeddepot en kan bijdragen aan de aanmaak en ontwikkeling van rode bloedcellen (erytrocyten). Dit proces wordt erythropoiësis genoemd, en vindt voor de geboorte plaats in de dooierzak, de lever, de milt en het beenmerg. Na de geboorte vind erythropoiësis alleen nog plaats in het beenmerg. Het proces wordt gestimuleerd door het hormoon erythropoëtine, dat bij zuurstofgebrek in het weefsel (hypoxie) in de nieren wordt aangemaakt. Storingen van de erythropoiësis kunnen leiden tot bloedarmoede (anemie).

Secretoire leverfunctie

De lever zorgt voor de productie, opslag en afscheiding (secretie) van gal. Deze leverfunctie wordt de secretoire functie genoemd. Per dag produceert de lever iets meer dan een halve liter gal, dat wordt opgeslagen in de galblaas. Nadat de maag zich heeft gevuld zal de gal via de galblaas in de darmen terechtkomen. Gal verandert de vetten in het voedsel in kleinere eenheden. Hierdoor ontstaat voor enzymen een groter oppervlak zodat de vertering sneller kan verlopen. De vetzuren die hierbij ontstaan komen via de darmen en het bloed weer in de lever terecht, waar ze in de energievoorziening van het lichaam een rol spelen.

Metabole leverfuncties

De lever draagt sterk bij aan diverse stofwisselingsprocessen, zoals de koolhydraatstofwisseling, de vetstofwisseling, de eiwitstofwisseling. Via de maag, de darmen, de alvleesklier en de milt stroomt bloed de lever binnen via de poortader. In dit bloed bevinden zich de stoffen die overblijven van het voedsel nadat dit voedsel is verteerd in de spijsverteringsorganen: aminozuren (restant van eiwitten), suikers (koolhydraten), vetten, etc.

De lever geeft aminozuren af aan het bloed of bewerkt ze. Een deel van de suikers en vetten wordt in de lever zelf opgeslagen. Dit geldt ook voor ijzer en vitamine A, B12 en D. De lever maakt ook verschillende eiwitten die in het bloed een specifieke functie vervullen; zo zijn er bijvoorbeeld bepaalde eiwitten nodig voor een goede bloedstolling (hemostase), of eiwitten die een rol spelen in het afweersysteem van het lichaam.

Zuiveren van het bloed

Een zeer belangrijke metabole leverfunctie is het zuiveren van het bloed. De lever verwijdert de afvalstoffen uit het bloed voor het weer terugstroomt in de circulatie richting de longen. In de milt, het orgaan aan de linkerkant van de buikholte op dezelfde hoogte als de lever, worden stervende rode bloedcellen afgebroken, waarbij het afvalproduct bilirubine vrijkomt. De lever filtert de bilirubine weer uit het bloed en scheidt dit, naast andere afvalstoffen als cholesterol, via de galblaas uit in de twaalfvingerige darm. Deze bilirubine geeft de ontlasting een bruine kleur. Als het chemische complex niet meer goed werkt, bijvoorbeeld als afvoerwegen zijn verstopt door galstenen, dan zal de ontlasting een lichte kleur hebben. Iemand met een slecht functioneren de lever krijgt daarom al snel een donkergele huidskleur doordat de bilirubine zich ophoopt in het lichaam. Deze zogeheten ‘geelzucht’ is dan ook een bekend symptoom van een ontsteking of andere stoornis van de lever, waarbij een of meerdere leverfuncties afnemen.

De lever haalt ook allerlei schadelijke en giftige stoffen uit het bloed (detoxicatie). Bij de vertering van eiwitten komt het gif ammoniak vrij, dat door de lever wordt omgezet in ureum en vervolgens wordt uitgescheiden door de nieren. Zonder lever zou een mens binnen 24 uur sterven aan een totale vergiftiging.

De lever draagt ook bij aan het op peil houden van de lichaamstemperatuur; de activiteiten van de lever leveren zoveel warmte op dat daarmee het lichaam op temperatuur gehouden wordt.

Verminderde leverfunctie

In tegenstelling tot de andere organen van het menselijk lichaam zal een beschadigde lever weer aangroeien (liver regeneration). Het is hierdoor goed mogelijk om een lever te ‘klonen’ door een deel te amputeren en te gebruiken als implantaat, dit noemt men living donor liver transplantation. Bij zowel de donor als de ontvanger zullen, als het proces slaagt, beide levers weer aangroeien tot een normale omvang.

Als echter het zeer fijn opgebouwde leverweefsel wordt verwoest en overwoekerd wordt door bindweefsel, zal de leverfunctie sterk achteruit gaan. In zo’n geval zal de lever verschrompelen (levercirrose). Dit kan zeer veel verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld alcoholisme, virale hepatitis en ijzerstapeling.

Bij ernstige vermindering van de leverfunctie zal het lichaam zichzelf gaan vervuilen, wat zeer ernstige en zelfs fatale gevolgen kan hebben.

Het is daarom belangrijk om goed voor je lever te zorgen:

  • Matig het gebruik van tabak, alcohol en cafeïne.
  • Eet bij voorkeur natuurlijke voeding zonder chemische toevoegingen, zoals geur-, kleur- en smaakstoffen.
  • Zorg voor dagelijkse beweging, bij voorkeur in de buitenlucht.
  • Voorkom gepieker en stress-situaties en neem voldoende rust.