Twee soorten aambeien

Er zijn twee typen aambeien. Aambeien die zich onder de huid rond de anus bevinden, worden uitwendige aambeien genoemd. Aambeien in het rectum zijn zogenaamde inwendige aambeien.

Uitwendige aambeien worden meestal bedekt door een gevoelig huidlaagje. Ze kunnen ontstoken raken en er kan een bloedstolsel (trombus) in ontstaan. Inwendige aambeien kunnen tijdens de stoelgang licht gaan bloeden. Meestal gaat het om slechts een kleine hoeveelheid bloedverlies tijdens de ontlasting. Maar over het algemeen geven aambeien weinig klachten.

Oorzaken van aambeien

Aambeien ontstaan door verhoogde druk in de bloedvaten van de anus of het rectum. Door deze druk gaan de bloedvaten uitzetten en uitstulpen.

Verschillende factoren kunnen bijdragen aan een verhoogde druk:

• Herhaaldelijk overmatig persen tijdens de ontlasting.
• Langdurig op het toilet zitten
• Een slechte darmfunctie door overmatig gebruik van laxeermiddelen.
• Chronische (langdurige) diarree.
• Chronische obstipatie of een onregelmatige stoelgang
• Overgewicht.
• Vezelarme en vetrijke voeding.
• Zwangerschap.
• Een bevalling.
• Veelvuldig zwaar tillen
• Ouder worden.
• Anale seks.
• Anale infecties
• Erfelijke factoren: in sommige families komen aambeien vaker voor.
• Bepaalde aandoeningen, zoals levercirrose (uitgebreide littekenvorming en beschadiging van de cellen in de lever).

Symptomen van aambeien

Aambeien kunnen gepaard gaan met bloedverlies, jeuk en/of pijn of lekkage van slijm of ontlasting. Normaal gesproken zijn aambeien niet pijnlijk.

Aambeien kunnen inwendige of uitwendige bloedingen veroorzaken. Dit kan zich uiten als helderrode bloedsporen in de ontlasting, op het toiletpapier of in de toiletpot.

Ook kunnen aambeien soms groter worden en uitstulpen uit de anus (prolaps) of bekneld raken in de anus. Dit vermindert de bloedstroom op die plek. Door persen of doordat een aambei afgekneld wordt, kunnen bloedvaten beschadigd worden. Door de combinatie van verminderde bloedstroom en beschadigde bloedvaten kan een stolsel (trombus) in de aambei ontstaan. Een getromboseerde aambei is meestal wel pijnlijk.

Diagnose van aambeien

De diagnose kan meestal gesteld worden aan de hand van de medische voorgeschiedenis, de klachten en symptomen en lichamelijk onderzoek. Als de arts twijfelt over de diagnose kunnen er aanvullende onderzoeken worden gedaan.

Bij een lichamelijk onderzoek zal de arts een rectaal onderzoek uitvoeren. Hij voelt dan voorzichtig met een vinger in het rectale kanaal naar eventuele afwijkingen.

Zo nodig kan de arts aanvullend onderzoek doen. Met een klein metalen buisje kijkt hij dan in de anus en het rectum (proctoscopie). Als de arts een andere oorzaak van het bloedverlies wil uitsluiten, kan hij een coloscopie of een sigmoïdoscopie laten doen. Hierbij wordt een dunne slang het darmkanaal ingebracht om het onderste deel van de dikke darm, het rectum en de anus te bekijken met een kleine videocamera.

Behandeling van aambeien

Een regelmatige stoelgang en zachte ontlasting zijn heel belangrijk om aambeien te voorkomen of om kleine aambeien te behandelen. Dit wordt bereikt door vezelrijke voeding te eten, voldoende water te drinken en voldoende lichaamsbeweging. Verder is het belangrijk om bij aandrang direct naar het toilet te gaan en om te proberen niet te hard te persen. Bij blijvende obstipatieklachten kan de arts een middel voorschrijven om de ontlasting zachter te maken.

Met deze maatregelen zullen de klachten binnen enkele dagen verminderen en de zwellingen binnen enkele weken verdwijnen. Als de klachten blijven bestaan, kunnen aambeienzalf of -zetpillen helpen. Deze zijn zonder recept bij de drogist of apotheek verkrijgbaar. Als deze middelen niet voldoende helpen, kan de arts een sterker geneesmiddel voorschrijven.

Bij een pijnlijke getromboseerde aambei kan de arts de pijn verlichten door het stolsel te verwijderen. Dit gebeurt door middel van een kleine snee in de aambei, onder plaatselijke verdoving.

Bij complicaties of blijvende klachten zijn er andere behandelingsmogelijkheden , zoals ligatie, sclerotherapie, coagulatie en hemorroïdectomie.

• Ligatie: er wordt een kleine rubberen band aangebracht rond de basis van het opgezwollen bloedvat of de aambei. De band sluit de bloedtoevoer naar de aambei af, waardoor deze afsterft en binnen enkele dagen zonder pijn afvalt.
• Sclerotherapie: er wordt een chemische oplossing rond het bloedvat geïnjecteerd om de aambei te laten slinken.
• Elektro-, laser- of infraroodcoagulatie: hierbij wordt hitte toegepast om de aambeien te laten krimpen of weg te branden.
• Hemorroïdectomie: de operatieve verwijdering van de aambei. De arts stelt deze optie meestal voor als de aambeien overmatig bloeden, uitstulpen of zeer groot zijn, of als geen van de andere behandelingen effect hebben gehad. Hemorroïdectomie wordt beschouwd als de meest effectieve en meest volledige manier om aambeien te verwijderen.